Het belang van een gezonde leefstijl op scholen: barrières doorbreken

Ik werkte ooit voor Interpolis in tijden dat zij partner waren van de KNHB. De grote marketingbaas aldaar gaf me een interessant inzicht. Wanneer je aan een persoon met een huis vraagt of hij de brandveiligheid van zijn huis belangrijk vindt, dan zal hij/ zij in 99% van de gevallen met ‘ja’ antwoorden. Als je de vervolgvraag stelt; ‘heb je ook rookmelders in je huis opgehangen?’ dan zal 70% met ‘nee’ antwoorden. Kennis en gedrag staan hier dus lijnrecht tegenover elkaar. Dit verschil tussen wat mensen weten en wat ze daadwerkelijk doen, zien we niet alleen bij huiseigenaren, maar ook bij schoolleiders en bestuurders in het basisonderwijs, vooral als het gaat om gezonde leefstijl en lichamelijke activiteit.

Hetzelfde is in Nederland aan de hand onder schoolleiders en bestuurders binnen het primair onderwijs wanneer het de gezonde leefstijl of het domein van sport en bewegen betreft. De gezondheidsambities liggen op tafel; een nieuw GALA (Gezond en Actief Leven Akkoord) en de gekoppelde SPUK-regeling. Nederland gezonder maken en een gezonde generatie creëren tegen 2040 is het doel. Heel goed en belangrijk allemaal, ik sta hier volledig achter. Maar is er ook goed gekeken naar de barrières waar beweeg- en gezondheidsprofessionals dagelijks tegenaan lopen? Een van deze praktische barrières zullen we echt moeten oppakken willen we Nederland gezonder maken.

Ik zie op heel veel plekken in het land buurtsportcoaches, gezondheidsadviseurs, JOGG-regisseurs en LO-docenten “knokken” om schoolleiders en bestuurders ervan te overtuigen met gezonde leefstijl aan de slag te gaan. Overtuigen waarom deelname aan gezonde leefstijl interventies of onderdelen daarvan zo belangrijk zijn. Niet alleen voor het kind, maar ook in termen van leerprestaties of andere competenties voor het kind die binnen het onderwijs een hogere prioriteit hebben. Zonde van de tijd en energie als je het mij vraagt.

Jaar in jaar uit gaat het zo, beweegprofessionals op uiteenlopende plekken hebben continue dezelfde discussies met scholen. Ik ken gemeenten waar de gesprekken inmiddels al vier jaar lopen en de scholen nog steeds niet mee gaan.

Ik begrijp zelf niet goed waar de weerstand in zit. De argumenten zoals geen tijd, geen geld en ‘het is bij ons niet nodig’, zijn namelijk helemaal niet de echte issues. Er is voldoende geld en er zijn heel veel professionals die zich willen inzetten om scholen werk uit handen te nemen.

Ik zou heel graag naar een situatie toe willen werken waarin buurtsportcoaches, beleidsmedewerkers en gezondheidsadviseurs gebeld worden door de schoolleiders of bestuurders met de vraag hoe en waar zij mee kunnen doen om de gezonde leefstijl van hun leerlingen vooruit te helpen. Is een actieve houding van de scholen hierin voldoende of zit de oplossing in een verplicht karakter waarin men een x-aantal uren dient te besteden aan gezondheidsbevordering?

Hoeveel tijd zouden de beweegprofessionals dan wel niet over houden om nog meer tijd te besteden aan de ambities en doelen uit het GALA (Gezond en Actief Leven Akkoord)? Hoeveel meer zouden we bereiken in termen van gezondheid? Zou die tijd niet benut kunnen worden om de integrale samenwerking te versterken?

Waar is de aandacht voor dit soort praktische barrières? Hoe lang laten we nog al deze enthousiaste beweegprofessionals hun tijd steken in dit soort gesprekken? Waarom kan het ministerie van VWS en OCW dit niet wettelijk verplichten? Het kan binnen drie weken geregeld zijn toch? Net zoals de overheid binnen drie weken een NOW-regeling wist te regelen in corona tijden en ook andere maatregelen binnen no-time door wist te voeren. Hier gaat het ook over de gezondheid van ons land nu en in de toekomst.

In de gesprekken die ik voer met schoolleiders en/ of bestuurders waarin ik hen vraag of ze de gezondheid van hun leerlingen belangrijk vinden, is hun antwoord steevast ‘ja’. Als ik hen vraag of ze ook een eigen LO-docent in dienst hebben, dan zegt zo’n 65% ‘nee’….  Hier liggen kansen om gezonde leefstijl en beweging binnen het onderwijs te integreren en een gezonde generatie in 2040 te verwezenlijken.

‍