Specialiseren in sport? Niet te vroeg!

Het is belangrijk dat kinderen voldoende sporten

Dat sporten goed voor kinderen is, weet iedereen. Niet alleen is het goed om overgewicht te voorkomen en om kinderen om te leren gaan met winst en verlies, ook de motorische vaardigheden worden door sport verbeterd.

Waarom zou een kind zich niet te vroeg moeten specialiseren in een sport?

Het is het goed om één sport te doen, maar nog beter om kinderen meerdere sporten te laten proberen. Niet alleen is door het uitproberen van meerdere sporten de kans groter dat het kind de sport vindt waar hij of zij het meest plezier uit haalt groter. Ook blijkt uit onderzoek dat de motoriek van kinderen verbetert zodra ze tot (in ieder geval) hun 12e levensjaar meerdere sporten beoefenen. De laatste jaren wordt het belang van een breed motorische ontwikkeling steeds meer benadrukt. Een breed motorische ontwikkeling vergt een gevarieerd beweegprogramma.

Wat zijn nadelen van een vroege specialisatie?

• Traint specifieke vaardigheden i.p.v. alle motorische vaardigheden
• Meer kans op blessures
• Plezier staat minder voorop; te prestatiegericht
• Meer kans op eerder stoppen met sport
• Minder geneigd om later te sporten
• Minder cognitieve vaardigheden

Door het uitproberen van meerdere sporten verbetert de motoriek van kinderen.

Hoeveel kinderen zijn lid van een sportvereniging?

In 2020 was 65% van kinderen van 4 t/m 11 jaar wekelijks aan het sporten. Van deze kinderen was 78% lid van een sportvereniging. Lidmaatschap van één sportvereniging verbetert vooral specifieke vaardigheden voor die sport. De algehele motorische vaardigheden verbeteren hier niet door, zo blijkt uit onderzoek. Sterker nog, uit onderzoek is gebleken dat het vroeg specialiseren zelfs een negatief effect kan hebben. Onder specialiseren wordt verstaan dat kinderen onder de 12 jaar zich richten op één sport voor meer dan acht maanden tijdens een periode van minstens een jaar ten koste van andere sporten.

Hoeveel sport de Nederlandse bevolking?

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) voert jaarlijks onderzoek uit naar de aantallen betreft sporten en bewegen. In dit blog worden de cijfers van het jaar 2020 besproken. Jongeren van 12 t/m 17 jaar namen de leiding met 70% die wekelijks sportten. Zij werden opgevolgd door kinderen van 4 t/m 11 jaar, waarvan 65% wekelijks heeft sport. Van de volwassenen (18 t/m 64 jaar) sportte 57% wekelijks en van de ouderen (65 jaar en ouder) was dit 38%.

Wanneer moeten kinderen zich dan wél specialiseren?

Er is niet een precies moment aan te wijzen waarop kinderen zich moéten specialiseren in een bepaalde sport. Er is wel bekend dat voor bepaalde sporten, zoals bij turnen en schoonspringen, een vroege specialisatie nodig is om mee te draaien in de topsport. Dit komt doordat hier de leeftijd van de topsporters lager ligt ten opzichte van bij andere sporten. Echter, is dus over het algemeen een latere specialisatie beter. Voor de meeste sporten zal de optimale specialisatieleeftijd rond de 12 jaar liggen, voor sommige sporten (zoals hardlopen) kan dit ook rond de 16 jaar liggen.

Het is belangrijk te vermelden dat kinderen intrinsiek gemotiveerd moeten zijn om zich te specialiseren. Dit betekent dat kinderen zelf zich willen verbeteren op dat bepaalde sportgebied en daarvoor dus harder en meer willen trainen. Zonder plezier en intrinsieke motivatie houdt het snel op en is er minder kans op een leven lang bewegen en sporten.

De visie van Athletic Skills Model (ASM) & MQ Scan

De basis van het ASM is multisport. De gedachte is om alle kinderen, zowel ‘gewone’ kinderen als toptalenten, meerdere sporten te laten beoefenen. Alle sporters hebben namelijk baat bij het ontwikkelen van beweegvaardigheden op een gestructureerde en veelzijdige wijze. Dat biedt de beste kans op een sportcarrière met betere prestaties, een gezonder leven met minder blessures, minder uitval en vooral meer plezier door sport.

De MQ Scan is ontworpen op basis van de filosofie van het ASM en wordt dan ook uitgevoerd op de Athletic Skills Track (AST). De MQ Scan helpt leerkrachten om de motorische ontwikkeling van kinderen in kaart te brengen. Dat is belangrijk voor het herkennen van achterblijvers én van talenten.

Tops

• Het is heel goed als een kind lid is van een sportvereniging; dit zorgt o.a. voor groepssaamhorigheid, structuur, motivatie
• Lid zijn van een sportvereniging zorgt óók voor ontwikkeling op sociaal-emotioneel gebied
• Het is belangrijk dat kinderen voldoende bewegen om aan de beweegnorm te voldoen

Tips

• Kijk waar je kind behoefte aan heeft; structuur en duidelijkheid of variatie en alles ontdekken
• Bekijk als school of sportvereniging zijnde eens de mogelijkheden tot andere/meerdere sporten implementeren in de lessen/trainingen
• Te lastig om op meerdere sportverenigingen aan te sluiten? Ontdek mogelijkheden met andere ouders om kinderen kennis te laten maken met verschillende sporten en bewegingen

Conclusie

Het is niet altijd goed om kinderen vroeg te laten specialiseren in een bepaalde sport. Het is aan te raden om kinderen gevarieerd te laten sporten zodat zij een breed motorische ontwikkeling doorlopen. Dit sluit goed aan bij de filosofie van ASM en het Health Development Institute.

Lees ook een blog over de lichamelijke ontwikkeling van een kind